Μύθος - Ιστορία Του Κρασιού

Η σημασία του κρασιού

Το κρασί είναι ένα αλκοολούχο ποτό, προϊόν της ζύμωσης των σταφυλιών ή του χυμού των σταφυλιών (μούστος). Το κρασί είναι πολύ δημοφιλές επειδή αφενός είναι ένα ποτό που συνοδεύει ένα ευρύ φάσμα γεύσεων, από τις πιο απλές και παραδοσιακές ως τις πιο σύνθετες, και αφετέρου αποτελεί σημαντικό γεωργικό προϊόν που αντικατοπτρίζει την ποικιλία του εδάφους και το κλίμα ενός τόπου.


Άμπελος και Διόνυσος

Τόσο πολύ αγαπήθηκε το αμπέλι και το κρασί από τους αρχαίους Έλληνες που το συνέδεσαν με έναν από τους δώδεκα θεούς τους. Ο Διόνυσος είναι ο θεός του οίνου και της εκστάσεως που επιφέρει η μέθη και ο παράφορος χορός και σε συνδυασμό μεταβάλλουν τη διάθεση και σε ένα βαθμό μεταλλάσσουν την προσωπικότητα του ατόμου, ενώ παράλληλα ερμηνεύονται ως εισβολή θεϊκού στοιχείου. Ο οπαδός του θεού ‘βγαίνει’ από τον εαυτό του και γίνεται μαινόμενος, γιατί κατ’ αυτόν τον τρόπο ενθουσιάζεται. Ορισμένες φορές όμως η διονυσιακή εμπειρία ξεπερνάει τη μέθη και φτάνει στη μανία. ο θεός ‘μπαίνει’ μέσα του και γίνεται ένθεος.


Αρχαίοι Έλληνες και η ιστορία του κρασιού
Το κρασί και το αμπέλι έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη ζωή των Αρχαίων Ελλήνων και ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα με τα ήθη, τα έθιμα, τη θρησκεία, την τέχνη και τον πολιτισμό, την καθημερινή ζωή, τα πάθη και τους καημούς τους. Κάτι τέτοιο μπορεί να δικαιολογηθεί από το γεγονός ότι η άμπελος και το κρασί, πέρα από το ότι αποτέλεσαν μέσα για την ικανοποίηση ανθρώπινων φυσικών αναγκών, παράλληλα προσέφεραν και απόλαυση των αισθήσεων, καθώς και τη χαρά της κοινωνικότητας. Μια τέτοια στενή σχέση επηρρέασε βαθιά και άφησε έντονα τα σημάδια της στην τέχνη και τα γράμματα από τη μακρινή αρχαιότητα μέχρι τα νεότερα και σύγχρονα χρόνια.

Ρωμαϊκοί χρόνοι: Το 146 π.Χ. η Ελλάδα κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. Ήταν φυσικά και το τέλος της ελληνικής κυριαρχίας στο χώρο του κρασιού. Τα ελληνικά κέντρα εμπορίου έπεσαν σε παρακμή και τη θέση τους πήραν τα ρωμαϊκά. Παρά το ότι το εμπόριο του κρασιού έσβησε, η τεχνική και οι γνώσεις των Ελλήνων αμπελουργών- οινοποιών άρχισαν, μέσω των Ρωμαίων, να διαδίδονται και να εφαρμόζονται και σε άλλες χώρες.

Βυζαντινοί χρόνοι: Τα αμπέλια ήταν μια από τις βασικές καλλιέργειες την εποχή του Βυζαντίου. Το κρασί αποτελεί ένα καθημερινό, φτηνό είδος διατροφής, καταξιωμένο από τη λαϊκή φυσιολογία, την ιατρική της εποχής και τη θρησκεία, ένα είδος που με τη σύνθεσή του συμπληρώνει τις απαραίτητες θερμίδες του γεύματος και ταυτόχρονα παρηγορεί. Στον ελλαδικό χώρο, ο τρόπος μετατροπής του γλεύκους σε οίνο δεν έχει αλλάξει και πολύ από την εποχή του βυζαντίου και οι απλές τεχνικές οινοποίησης που χρησιμοποιούνταν τότε, μοιάζουν πολύ με τη σημερινή χωρική οινοποίηση.

Οι Βυζαντινοί έπιναν τον οίνο άκρατο, κατά κανόνα, αλλά και αναμεμιγμένο με θερμό νερό, πράγμα που θεωρείτο δείγμα πολυτέλειας.

Τουρκοκρατία: Κατά την εποχή της τουρκοκρατίας η καλλιέργεια της αμπέλου και η παραγωγή οίνου μειώθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Για τους λίγους που συνέχιζαν να φτιάχνουν κρασί, η φορολογία ήταν πολύ μεγάλη. Αν και οι Έλληνες ήταν απασχολημένοι με τα μεγάλα εθνικά ζητήματα, η οινοποίηση αποτελούσε μέρος της καθημερινής ζωής και ποτέ δεν σταμάτησε τελείως, ιδιαίτερα στις τοποθεσίες όπου οι συνθήκες ήταν ευνοϊκότερες. Μέσα στην τουρκοκρατία εμφανίστηκε και ένα νέο προϊόν της αμπέλου, το ρακί.

Νεότερη Ελλάδα: Πριν από 1821 τα 2/3 περίπου της καλλιεργούμενης γης ανήκαν σε Τούρκους και τα υπόλοιπα σε Έλληνες προεστούς με αποτέλεσμα οι Έλληνες αγρότες να εργάζονται σαν ενοικιαστές στα κτήματα Τούρκων και Ελλήνων.


Αττική:Ένας αρχαίος αμπελώνας
Τόσο κοντά στην πρωτεύουσα και ταυτόχρονα τόσο μεγάλος και παραγωγικός αμπελώνας. Παρ’ ότι πέφτει εδώ και χρόνια διαρκώς θύμα της οικιστικής ανάπτυξης, αποτελεί έναν ζωντανό αμπελώνα με μακραίωνη ιστορία.

Η Αττική αποτέλεσε έναν από τους βασικούς χώρους εγκατάστασης των αρχαίων Ελλήνων. Σε αυτό συντέλεσε το ιδανικό κλίμα της περιοχής, το οποίο συνδυάζει ήπιους χειμώνες και σχετικά δροσερά καλοκαίρια, ιδιαίτερα στα παράλια. Οι συνθήκες αυτές είναι ιδανικές για την καλλιέργεια της αμπέλου, η οποία ξεκίνησε από την αρχαιότητα και κρατά καλά ως τις μέρες μας.

Η έκταση των αμπελώνων στην Αττική σήμερα, υπολογίζεται σε περίπου 65.000 στρέμματα εκ των οποίων τα περισσότερα βρίσκονται στο ανατολικό κομμάτι του νομού. Λόγω της άναρχης δόμησης και της νόμιμης οικιστικής και εμπορικής ανάπτυξης, του ανατολικού ιδιαίτερα μέρους του νομού, η έκταση των αμπελώνων διαρκώς μειώνεται.

Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Αττική είναι σε ποσοστό 80% οι λευκές Σαββατιανό και Ροδίτης, ενώ το υπόλοιπο 20% καλύπτεται από Ελληνικές και ξένες, κυρίως ερυθρές ποικιλίες. Από τις δύο κύριες λευκές ποικιλίες παράγεται κατά παράδοση στην Αττική η Ρετσίνα, ένα κρασί που αρωματίζεται με προσθήκη ρητίνης πεύκου και ταιριάζει ιδανικά με τη Μεσογειακή κουζίνα.






Η ζωή των Αρβανιτών
Με την κτηνοτροφία και τη ρητινοσυλλογή ασχολούνταν κυρίως οι Αρβανίτες της Μεγαρίδος: οι Κουντουριώτες Βιλιώτες. Σε μια μελέτη για τα αρβανίτικα τραγούδια «του ρετσινιού» στα Βίλια της Αττικής, αναφέρεται ότι η καλλιέργεια της χαλέπιας πεύκης και η ρητινοσυλλογή ήταν από παλιά μια οικογενειακή ασχολία.

Αγγεία: στάμνος, αμφορέας, κρατήρας, λέβης, ψυκτήρας, κύαθος, οινοχόη, όλπη, λάγυνος, κύλιξ, σκύφος και ρυτό.


Μύθοι

‘’ΤΟ ΒΑΡΕΛΙ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑ’’

Οι δώδεκα μήνες μια φορά και τον παλιό καιρό είχαν ένα βαρέλι γεμάτο κρασί. Μια μέρα είπαν να μοιράσουν το κρασί και να πάρει ο καθένας τον πίρο του. Οι πίροι ήσαν ο ένας πάνω στον άλλον. Τότε που μοίραζαν, ο γέρο Μάρτης, πονηρός, είπε στους άλλους: «Αφήστε μου εμένα τον κάτω πίρο γιατί είμαι γέροντας και δεν μπορώ να ανεβαίνω ψηλά.» Οι άλλοι τότε, δεν κατάλαβαν την πονηριά του και τον αφήσανε. Τότε ο καλός σου ο γέρο Μάρτης, άνοιξε τον πίρο και άρχισε να κουτσοπίνει μονάχος του, γιατί οι άλλοι το φυλάγανε και δεν πιάνανε το μερδικό τους. Επέρασε κάμποσος καιρός και οι άλλοι μήνες θέλησαν να ανοίξουν ο καθένας τον πίρο του για να πιούν. Ανοίγει ο ένας, τίποτε κρασί. Ανοίγει ο άλλος τίποτα. Έτσι άνοιξαν όλοι τους πίρους τους και κανενός δεν έβγαινε κρασί, αλλά του γέρο Μάρτη, κάτι έβγαινε ακόμη. Τότε και αυτοί τον πήγαινε να τον δικάσουνε. Εκεί που τον πηγαίνανε την μία ώρα λέγανε να τον κρεμάσουν τον παλιόγερο που τους ήπιε το κρασί και τότε εκείνος έκλαιγε. Την άλλη ώρα λέγανε να τον συγχωρήσουν και τότε αυτός εγέλαγε. Γι΄ αυτό και τώρα που τον δικάζουν ακόμα, κλαίει και έχει βροχή, και άμα λένε να τον συγχωρήσουν, γελάει και έχει ήλιο.



Αποστόλου Γεωργία
Βελονάκη Σοφία
Γιαννάκη Μαρία
Δημήτρουλα Διαμάντω
Ερτζιάσογλου Αννίτα